Edicija Metamorfoze posvećena je knjigama iz domena publicistike koje imaju za cilj da analiziraju pravce u kojima se mijenja svijet oko nas. Ove knjige nisu namijenjene samo i isključivo ljudima iz akademske zajednice ili onima koji su strukom vezani za oblast iz koje knjiga potiče već i svim radoznalim ljudima koji žele nešto više da saznaju o načinima na koje čovjek i društvo mijenjaju jedno drugo. Prva knjiga koju smo objavili u okviru ove edicije bila je „Šta je zapravo kreativnost?” Milice Drobac Pavićević, a uskoro nam stiže i drugi naslov. O čemu je riječ?
Za 6. mart ove godine planirano je objavljivanje knjige „Može li se pobeći od tuge?” Ivane Bajić-Hajduković.
Autorka
Ivana Bajić-Hajduković (1978) rođena je u Beogradu, gdje je završila Filološki fakultet (2000). Doktorirala je na Univerzitetskom kraljevskom koledžu u Londonu (2008) iz oblasti socijalne antropologije sa temom porodičnih odnosa između beogradskih emigranata devedesetih i porodica u Srbiji. Poslije dvije decenije predavačkog rada na fakultetu, Ivana se posvetila pisanju i podučavanju studenata pisanju.
O knjizi
Knjiga „Može li se pobeći od tuge?” Ivane Bajić-Hajduković oslikava intimnost porodičnih odnosa trajno obilježenih masovnom emigracijom mladih na samom kraju dvadesetog vijeka. Oslanjajući se na studije materijalne kulture i svakodnevnih praksi, kao i na svjedočanstva i iskustva običnih ljudi, autorka nam daje uvid u različite mehanizme prevazilaženja trauma i preživljavanja za kojima su posezale majke koje su ostajale u zemlji – poput okretanja sferi doma, koje postaje mjesto očuvanja uspomena, posmatranja hrane kao vida komunikacije i podsjećanja na sopstveno porijeklo ili činova slanja i primanja poklona te pisanja pisama. Kroz šest poglavlja ove knjige ukazuje se na primjere žrtvovanja majki čija su djeca napustila zemlju, ilustruje se njihov osjećaj višestrukog gubitka – porodice, svega poznatog, stabilnosti i identiteta – ali se istovremeno ovom knjigom daje glas i prostor ženama da podijele svoja iskustva koja su dugo bila zanemarivana ili skrivana u intimnosti doma.
Urednica Marija Pejić o knjizi je napisala sljedeće:
„Kroz duboko lična iskustva žena koje su u najvećem talasu emigracije posljednjih Jugoslovena iznenadno izgubile identitet i porodicu, knjiga Ivane Bajić-Hajduković emotivno je svjedočanstvo o životu svih majki pogođenih emigracijom djece, majki čija se tuga i decenijama nakon rata podrazumijevala, pa samim tim i prećutkivala. Svaka na svoj način, ne nalazeći kod drugih razumijevanje za prazninu koja je ostala nakon odlaska djeteta, okretale su se privatnosti svog doma, u kom su za svoje čežnje pronalazile privremena rješenja. Raspad Jugoslavije, hiperinflacija, sankcije i nemaština okviri su koje autorka postavlja za razumijevanje evolucije odnosa majke i odsutnog djeteta, čime osvjetljava problem emigracije iz jednog drugačijeg ugla – ne onih koji su otišli, već onih koji su ostali iza.”
Pročitajte odlomak
Majke su se okrenule intimnoj sferi doma, gde su mogle da pronađu utehu i stvore red, organizujući svoje uspomene kroz vezu sa predmetima. Dom je takođe bio mesto žaljenja za decom emigrantima – onima koji su otišli, ali nisu preminuli. Sličnost sa ritualima posmrtnog tugovanja nalazila se u ritualima posvećenim deci emigrantima čije je fizičko odsustvo pravilo prostor, kao kod smrti, za maštanje i idealizovanje onih koji nisu više tu. Nasuprot tome, svakodnevno fizičko prisustvo dece koja nisu emigrirala činilo je idealizovanje nemogućim na taj način. Dete ili unuče emigrant na fotografiji nije bilo realno dete, već idealizovana slika onoga što je to dete značilo za roditelja. Domovi, kao što ova knjiga pokazuje, mesta su gde se uspomene čuvaju, stvaraju ili ponekad namerno uništavaju.
Hrana je još jedan primer koji je često izazivao tenziju, frustraciju i razočaranje. Razmena darova između emigranata i njihovih roditelja, suprotno argumentu Marsela Mosa (Marcel Mauss), nije ustanovljavala tu relaciju kroz reciprocitet. Nasuprot tome, razmena darova pravila je zahtev za kategorijama osoba koje su učestvovale u razmeni. Drugim rečima, razmena darova služi utvrđivanju toga šta znači biti majka ili dete. Hrana se poklanja ne da bi se pamtila sama hrana, ili zato što postoji očekivanje da se nešto dobije zauzvrat; hrana se poklanja da bi se primalac podsetio šta on ili ona predstavljaju za darodavca. Na primer, kada majka pošalje bocu šljivovice sinu u Londonu, ona to ne radi zato što on zaista voli to piće, već zato što ga taj poklon podseća na to ko je on za njegovu majku; slično tome, tegla ajvara koju tetka pošalje iz Crne Gore svojoj sestričini u Londonu služi da podseti sestričinu na njeno mesto u relaciji sa tetkom, kao i na njeno mesto u široj familiji. Boca i tegla nisu tu da bi se pamtio njihov sadržaj, već da bi primaoca naterali da potvrdi mnogo dublje uspomene na način na koji su odgojeni i socijalizovani u svet; uspomene na one koji su učestvovali u njihovom podizanju i implicitno na njihove pretke, poreklo i na srodničku strukturu čiji su oni deo bez obzira na to koliko daleko žive ili koliko je vremena prošlo od njihove poslednje posete. Svrha poklona u slučaju emigranata i njihovih beogradskih majki jeste da primalac potvrdi postojeću uspomenu na sopstveni identitet kao neotuđivi deo sebe.
Kako doći do knjige?
Pretprodaja knjige počinje na našem sajtu u nedjelju 6. marta, a dvije sedmice nakon toga, knjiga će se moći pronaći u redovnoj prodaji, kako na našem sajtu, tako i u knjižarama sa kojima sarađujemo.
Izdanje na engleskom jeziku: pogledajte ovdje
Dodaj komentar